Phaselis Araştırma Kronolojisi
Kentin Araştırma Tarihçesi
1811 yılından itibaren, farklı amaç ve doğrultularda ilerleyerek kesintilerle 2000 yılına değin süregelen Phaselis araştırmalarında bu iki temel unsurun eksikliği hayli belirgin bir görünüm kazanır. Bu özverili çalışmalar, bilimsel nitelikleri açısından son derece verimli olmalarına karşın, belirli bir süreklilik göster(e)medikleri için kentin gerek bölgesel gerekse Akdeniz özelindeki konumunun kavranmasına olanak sunacak ayrıntılı bir veri bütünü oluşturmazlar. Phaselis’in keşfinin 200. yılında başladığımız Phaselis Antik Kenti ve Teritoryumu Yüzey Araştırması’nda, önceden saptanmış hedefler çerçevesinde, sistemli süreçler yoluyla veri toplanıp ve bu verilerin farklı araştırmacı grupları tarafından yöntemli ve bilimsel olarak ele alınması amaçlanmaktadır. Bunu yaparken salt arkeoloji/sualtı arkeolojisi, epigrafi, mimari, nümizmatik ya da tarih alanında değil; eskiçağ bilimlerinin tümünün bir araya geldiği disiplinlerarası çalışma sistematiğiyle çok yönlü ve kontrol edilebilir yeni bilgilerin açığa çıkarılması hedeflenmektedir.
Kaptan F. Beaufort (1811)
Phaselis’in keşfi 1811-1812 yılında İngiliz Kraliyet Donanması adına, Küçük Asya’nın güney sahilinin ölçülmesi sırasında, Kaptan François Beaufort tarafından yapılmıştır. Kentin planını çıkartan Beaufort yaptığı kartografik araştırmalar sırasında yazıtlarda geçen Phaselites ethnikon‘undan dolayı bu harabeliği Phaselis’le özdeşleştirmiştir.
C. R. Cockerell
İngiliz Mimar, Arkeolog, Charles Robert Cockerell de bu sırada gemiyle Phaselis’e gelmiş ve orada Beaufort’la karşılaşmıştır.
Sir C. Fellows (1838)
1838 yılında İngiliz Arkeolog Sir Charles Fellows tarafından yapılmıştır. Hadrianus onuruna inşa edilen anıtsal kapının ithaf yazıtına ait fragmanları bulan Fellows, İmparatorluk Dönemi ana caddesinin stadion olduğunu zannetmiştir.
T. A. B. Spratt (1842)
1842 yılında İngiliz Teğmen, Hidrograf ve Coğrafyacı Thomas Abel Brimage Spratt ile İngiliz Doğa Bilimci Edward Forbes, Olympos ve Khimaira rotaları üzerinden Phaselis’e gelmişlerdir.
E. Forbes (1842)
19. yüzyılın sonlarında ve 20. yüzyılının başlarında Phaselis’e gelen araştırmacıların dikkatlerini esas itibariyle yazıtların keşfine çevirdikleri görülür.
O. Benndorf (1882)
1881-1882 yıllarında, Avusturya Arkeoloji Enstitüsü’nün kurucusu, Arkeolog, Epigraf Otto Benndorf ve çalışma arkadaşları Küçük Asya’nın güneybatısında yürüttükleri araştırmalar sırasında Phaselis’te de çalışmışlardır.
F. von Luschan (1883)
1883 ve 1884 kışında Avusturya ekibinden Felix Ritter von Luschan Phaselis’e ait sahil şeridinin bölgesel özelliklerine dair bilgiler veren ilk fotoğraflamaları yapmıştır. Aynı yıl içinde, Fransız Bilim Adamı Victor Bérard yerleşimi ziyaret etmiştir.
V. Bérard (1883)
1892 yılında Avusturya araştırma ekibinden OttoBenndorf, Ernst Kalinka ve meslektaşları Phaselis’te mimari, arkeolojik, epigrafik çalışmalara devam etmişlerdir.
E. Kalinka (1892)
1908 yılında Avusturyalı Klasik Filolog Ernst Kalinka yerleşimi yeniden ziyaret ederek kentteki epigrafik belgeleri toplamış ve kent tarihi konusunda araştırmalar yapmıştır.
D. G. Hogarth (1904)
Bunları 1904 yılında İngiliz araştırma ekibinden David George Hogarth, R. Norton ve Albert William vanBuren takip etmiştir. 1913 yılında İtalyan araştırmacılardan Roberto Paribeni ve Pietro Romanelli kentte çalışmalar yürütmüşlerdir.
C. Anti (1921)
1921 yılında Carlo Anti Phaselis’te bulunmuşlardır. Anti Antalya’ya dönüşü karayolundan yapmış ve Phaselis teritoryumu içinde yer alan birkaç yazıt ve yapı kalıntısını keşfetmiştir.
F. M. Stark & G. Bean
II. Dünya Savaşı’ndan sonra bölgeye gelen İngiliz Araştırmacı Freya Madeline Stark ve George Bean tarafından Phaselis’in arkeolojik, epigrafik ve tarihsel coğrafi araştırmaları yapılmıştır.
H. Schläger & J. Schäfer
1968 yılında, Alman Mimar ve Sualtı Arkeoloğu Helmut Schläger, Phaselis limanlarının topografik ve mimari incelemelerine başlamıştır.
1969’da Schläger’in ölümünden sonra tetkikler 1970 yılında Arkeolog Jorg Schäfer’ın idaresi altında devam etmiştir. Schläger ve Schäfer ile meslektaşları kent ve periferisinde yüzey araştırması yaparak Phaselis’in mimarisi ve tarihi hakkında önemli veriler elde etmişlerdir.
Kayhan Dörtlük
1980 yılında dönemin Antalya Müze Müdürü Kayhan Dörtlük başkanlığında kentin ana cadde aksı boyunca devam eden kazı çalışmaları yürütülmüştür.
Cevdet Bayburtluoğlu
1981-1985 yılları arasında ise Arkeolog Cevdet Bayburtluoğlu başkanlığında kentin ana cadde aksı boyunca devam eden kazı çalışmalarından sonra, 1999-2000 yılları arasında dönemin Müze Müdürü Metin Pehlivaner sorumluluğunda Güney Liman’da Sualtı Araştırmaları gerçekleştirilmiştir.