2016 Yılı Phaselis ve Teritoryumu Yüzey Araştırması Kapsamında Epigrafi Çalışmaları

2016 Yılı Phaselis ve Teritoryumu Yüzey Araştırması kapsamında epigrafi çalışmaları üç aşamalı devam ettirilmiştir. İlk aşamada Kuzeydoğu Nekropolis alanı taranmış ve yeni bulunan 1 yazıt bilgi kartına geçirilmiş, gps koordinatı alınarak fotoğraflanmış ve NK-4 envanter numarası ile sabitlenmiştir.
İkinci aşamada kentin teritoryumu içinde yer alan Mizir, Beşiktaş, Yaylakuzdere, Üçoluk Mahallesi Kırtepe ve Uzuntaş mevkiilerinde çalışılmıştır. Bu kapsamda Mizir’de, Nehir Tanrısı Meizoares’e adanmış bir adak yazıtı; Beşiktaş’ta Hermas ve ailesine ait bir mezar yazıtı; Yaylakuzdere’de semerdam çatılı bir lahit kapağının dar yüzüne yazılmış başka bir mezar yazıtı; Üçoluk’da, kabartmalı bir lahit teknesi üzerinde Moles ve ailesine ilişkin mezar yazıtı ile görkemli bir kayalığa işlenmiş lahit teknesi üzerinde başka bir mezar yazıtı daha  tespit edilmiş ve her bir yazıt bilgi kartlarına geçirilmiş, gps koordinatları alınarak fotoğraflanmış ve envanter numaraları ile sabitlenmiştir.
Phaselis epigrafi araştırmalarının üçüncü aşamalarında yazıt okumada karşılaşılan sorunların çözümünde yeni teknolojilerin kullanımına yönelik uygulamalara (RTI) devam edilmiş ve bu bağlamda Kuzey Nekropolis’te bulunan yeni yazıt ile teritoryumda Beşiktaş, Yaylakuzdere ve  Üçoluk mevkiilerinde lahit tekneleri ve kapakları üzerinde bulunan yazıtlar RTI tekniği ile fotoğraflanmış ve çözümlenmiştir.

Nekropolis

NK-4: Lysanias Kızı Nē..’in Mezar Yazıtı

Kuzeydoğu Nekropolis alanı içinde, kuzey yerleşimim doğu etekleri üzerinde yer alan, yan yana sıralanmış anıtsal mezar yapılarının birinin içinden ele geçmiştir. Kullanılan dialekt, yazı karakteri ve mezar stelini taşıyan altlık düzenlemesi Hellenistik Dönem’e işaret etmektedir. 3 satırlık mezar yazıtını da taşıyan stel altlığı genel olarak iyi korunmuştur. Stelin konulacağı üst kısımdaki stel yatağı biraz tahrip olmuştur ve bu sebeple yazıtın ilk satırından sadece ilk iki ve son harfler dışındakiler okunamamaktadır. Kentte görülen yapı taşlarına göre daha kaliteli bir kireç taşına kazınan yazıttan, bu mezar stelinin Lysanias’ın kızı Ne…’nin olduğu öğrenilir.

Yazıt Dor diyalektinde yazılmış ve bununla bağlantılı olarak femininum genetivus singularis casus’u τῆς yerine τᾶς olarak verilmiştir (Dor diyalektinde α’nın η ile yer değiştirmesi için bkz. Buck 1955³, 21 ve 37).  Lysanias ismi kentte ilk olarak belgelenmektedir. Söz konusu isim Lykia’da daha çok Λυσανίας, ου olarak çekimlenirken Kıta Yunanistan ve adalarda Λυσανίας, α olarak çekimlenmektedir. Phaselis’te de ikinci kullanım görülür.

Teritoryum Çalışmaları

2016 yılı araştırmalarımız sırasında Kemer’in 15 km kuzeybatısında, Üçoluk Köyü’nün 3 km kadar güneydoğusunda Mizir olarak adlandırılan mevkiide, Hüzeyin Yazır’ın evinin duvarına örülmüş olarak duran 1 adet adak yazıtı tespit edilmiş ve kayda geçirilmiştir.

Söz konusu mevkiide, Kesme Çayı’nın kaynaklarından birinin gözü bulunmaktadır. Ele geçen yazıt da söz konusu su gözüyle bağlantılıdır. Adak yazıtına göre Kolalemis adında biri Nehir Tanrısı Meizoares’e adakta bulunur. Meizoares buradaki su kaynağından çıkan suya verilen addır ve bu mevkiinin bugünkü adı olan Mizir de bu isimden geliyor olmalıdır. Yerel bir Anadolu ismi olan Kolalemis şimdiye kadar sadece Phaselis antik kenti ve teritoryumunda belgelenmiştir. Kent içinde 13; teritoryumda ise 5 kişi bu ismi taşır. Yazıtta geçen Kolalemis üçüncü kuşaktandır. Yani babası ve dedesi de aynı isimle anılmışlardır. Phaselis’te bunun altı kuşağa kadar çıktığı tespit edilmiştir.

Beşiktaş

Hermas ve Ailesinin Mezar Yazıtı

2015 yılı araştırmaları sırasında Tahtalı Dağ’ın kuzey etekleri üzerinde, Beşiktaş mevkiinde yangın yolunun doğusunda tespit edilen, oldukça zengin kabartmalara sahip –tabula ansata’nın her iki yanında Hurma ağacı kabartmaları; ortalarında mezar sahibi çiftin portrelerini taşıyan kalkan-mızrak kabartmaları ve yanlarda üzüm salkımı ile altta hayvan betimlemeleri; teknenin dar yüzlerinde ortasında birer asker kalkan-mızrak kabartmaları-lahit teknesi üzerinde yer alan, fakat gerek yazıtın korunum durumu gerekse ışık konumundan dolayı 14 satırlık yazıtı tam olarak okunamamıştı. Bu sebeple 2016 yılı araştırmalarında aynı yazıt üzerinde RTI uygulaması yapılmıştır.

Koundalis oğlu Aurelius Hermas bu lahdi kendisi ve karısı [falanca kızı falanca] ve kendisinin çocukları [falanca] ve Stephanos için inşa ettirdi. Başka hiçkimseye [başkasını] gömmek izinli değildir, [aksi taktirde] belirlenmiş olan ceza tutarı değerindeki […]denaria’yı kutsal kasaya ödeyecek, bunu ortaya çıkaran kişi ise yukarıda yazılan tutarın üçte birini alacak.

Yaylakuzdere

Mezar Yazıtı

Gedelma’nın yaklaşık 5 km kadar güney batısına düşen Yaylakuzdere Mevkii’nde yapılan araştırmalar sırasında, teraslar şeklinde düzenlenmiş bir tarım alanlarından çiftlik olabilecek yapı kalıntıları yakınında yer alan semerdam çatılı bir lahit kapağının dar yüzünde 12 satırlık bir mezar yazıtı tespit edilmiştir. Yazıtın özellikle ilk 5 satırı oldukça tahrip olmuş durumdadır. Söz konusu yazıt üzerinde de RTI uygulaması yapılmıştır.

(Falanca oğlu falanca) bu lahdi kendisi, kendisinin karısı ve çocukları için yaptırdı.Başka hiç kimseye izinli değildir. Eğer birisi taciz ederse, imparatorluk kasasına iki bin beşyüz denaria ödeyecek, bunu haber veren kişi ise bu miktarın üçte birini alacak; her konuda vekil olan kişiye ise bin denaria ödeyecek.

Üçoluk Yaylası Kırtepe Mevkii

Moles ve Ailesinin Mezar Yazıtı

Kemer’den yaklaşık 37 km kuzeybatıda yer alan Üçoluk Yaylası, Çandır Vadisi’nin doğusunda konumlanması dolayısıyla Phaselis teritoryumuna girmektedir. Üçoluk Yaylası’nın Kırtepe Mevkiin’de, Yusuf Horanlı’nın tarlası içinde bulunan, lahit teknesinin ön yüzünde yer alan yuvarlak bir tabula ansata üzerinde 17 satırlık bir Mezar Yazıtı tespit edilmiştir. 1500 metre yükseklikte ve sert iklim koşullarına –yazın sıcaklık, kışın yağmur ve kar- maruz kalması dolayısıyla oldukça tahrip olmuş yazıta ilişkin ilk çalışmalarda, söz konusu mezarın Moles adlı biri ve ailesine ait olduğu anlaşılmaktadır. Alçak bir podyum üzerine yerleştirilen lahdin kapağı da hemen önünde bulunmaktadır, fakat içi yıkıntı taşlarla doludur. Lahdin ön yüzünde tabula ansata’sının her iki yanında mezar sahiplerinin hafif kabartma şeklinde portrelerinin yer aldığı yuvarlak kalkanlar işlenmiştir. Alt kısımda keçi benzeri küçükbaş bir hayvan kabartması bulunmakta ve lahdin kenarları üzüm salkımlı asma dalı ile çevrelenmektedir. Yazıtın hem estampajı alınarak hem de el yerinde okuma çaılşmaları yapılsa da, harfler çok tahrip olduğu için tam bir çözümleme yapılamamıştır. Bu sebeple yazıt RTI ile de fotoğraflanmıştır ve çözümleme çalışmaları devam etmektedir.

Üçoluk Yaylası Uzuntaş Mevkii

Kolalemis ve Ailesi’nin Mezar Yazıtı

Üçoluk Yaylası’nın Uzuntaş Mevkiin’de de, teknesi tamamen kayaya açılmış bir lahit mezar üzerinde 11 satırlık yazıt tespit edilmiştir. Yazıt oldukça özenli işlenmiş bir tabula ansata içinde yer alır. Bir çelenk ile çevrelenmiş olan Tabula ansata’nın her iki yayında, ortalarında mezar sahiplerinin hafif kabartma portrelerinin işlenmiş olduğu kalkan motifleri yer alır. Söz konusu yazıt da oldukça tahrip olmuştur. Bu sebeple tam deşifresyonunun yapılabilmesi için RTI tekniği ile fotoğraflanması gerekmektedir. Fakat hem yazıtın konumu hem de zaman kısıtlığı dolayısıyla bu işlem 2017 araştırma sezonuna bırakılmıştır.

Araştırmacı
Doç. Dr. Nihal TÜNER ÖNEN
Akdeniz Üniversitesi
Eskiçağ Dilleri ve Kültürleri Bölümü

2016 Yılı Phaselis ve Teritoryumu Yüzey Araştırması Dijital Epigrafi Çalışmaları

2016 yılı Phaselis ve Teritoryumu Yüzey Araştırması kapsamında, yazıtların deşifras­yonlarında karşılaşılan sorunların çözümünde yeni teknolojilerin kullanımına yönelik bir önceki sene başlatılan dijital epigrafi çalışmalarına devam edilmiştir. Çalışmalar kapsamında kent merkezinde ve teritoryumda bulunan epigrafik materyaller H-RTI metodu kullanılarak sayısallaştırılmış ve belgeleme/analiz süreçleri tamamlanmıştır.

Yürütülen epigrafi çalışmalarında, kentte bugüne kadar bilinen ve yayınlanan yazıtların yeni teknolojik görüntüleme sistemleri ile belgelenmesine yönelik çalışmalar sürdürül­müştür. Söz konusu tekniğin kullanımına yönelik yürütülen çalışmalar arazi çalışmala­rında elde edilen verilerin ofis çalışmalarıyla analiz edilmesi ve yazıtlar üzerinde yapılan önceki çalışmalar ile karşılaştırmalar yapmaya yönelik olarak devam etmiştir. Çalışmalar neticesinde her bir yazıt bulunduğu konum ve envanter sırasına göre kategorize edilmiştir.

2015 yılında başlatılan yazıtların sayısallaştırılması çalışmalarında Ana Cadde’den: AC1, AC2, AC3, AC4, AC5, AC6, AC7, AC8, AC9; Akropolis’den: AKR1, AKR4, AKR5, AKR6, AKR7, AKR8,  AKR12, AKR14, AKR15, AKR17 envanter numaralı 19 adet RTI kaydı yapılan yazıta ek olarak 2016 yılı arazi çalışmalarında; AC10, AC11, AC12, AC13, AC14, AC15, AC17, AC18, AC19, AC20, AC21, BH1, BH2; Akropolis’den: AKR2, AKR3, AKR9, AKR11, AKR18; Güney Liman’dan: GL1, GL2, GL3, GL4, GL5, GL6 ve Nekropolis alanlarından: NKR1, NKR2, numaralı 26 adet yazıt H-RTI kayıtları tamamlanmıştır.

Ayrıca bu yıl sürdürülen çalışmalarda Kuzeydoğu Nekropolis yeni buluntularından NKR4 env. no’lu mezar yazıtı ve teritoryumda Beşiktaş, Yaylakuzdere ve Üçoluk mevkiilerinde lahit tekneleri ve kapakları üzerinde bulunan yazıtlar H-RTI metodu kullanılarak belgelenmiştir.

RTI Metodu

Yansıtma Dönüşümlü Görüntüleme (Reflectance Transformation Imaging -RTI-) bir nesnenin yüzey formunu, dokusunu ve renk değerlerini yakalayarak nesnenin üzerinde ışığın interaktif olarak farklı açılardan uygulanmasına olanak veren, sayısal bir fotoğraflama metodudur. RTI görüntüleri, tripod üzerine sabitlenen bir fotoğraf makinesinden çekilen bir dizi (48-60) fotoğraftan elde edilen verilerden oluşmaktadır. Her bir fotoğraf karesinde materyal üzerine farklı açılardan uygula­nan ışık obje üzerinde yansıma, gölge, insizasyon ve rölyef meydana getirmektedir. Bu veri kümelerinden elde edilen yansıma değerleri sayısallaştırılarak sentezlenmekte, objenin matematiksel yüzey modeli oluşturularak RTI görüntüleme yazılımı üzerinde kullanıcılar tarafından ışığın istenildiği açıdan yansıtılmasına olanak sağlanmaktadır. Bu şekilde obje yüzeyinin çok yönlü analizi yapılabilmekte ve materyal kültür kalıntısına ait karanlıkta kalan birçok nokta aydınlatılabilmektedir. RTI metodu son yıllarda araştırma enstitülerinde, müzelerde, sanat galerinde, konservasyon ve belgeleme uygulamaları gibi farklı birimlerde arkeolojiden sanat tari­hine ve paleontolojiye kadar birçok disiplinde kullanılmaya başlanmış­tır. Uygulamanın taşınabilir olması, zorlu arazi şartlarında kayıt yapı­labilmesi ve eserlere zarar verme­den inceleme imkanı sunması gibi avantajları göz önünde bulun­durul­du­ğunda kültürel miras araştırma­ları kapsamında; belgeleme, koru­ma, arşivleme ve envanter­leme çalışmalarında kullanılması önem arz etmektedir.

Highlight RTI

RTI metodunda kullanılan iki yöntem bulunmaktadır. Bunlar: Kubbe (Dome) Metodu ve H-RTI (Highlight-RTI) metotlarıdır. Kubbe sisteminin taşınabilir olmaması ve küçük bulunlarla sınırlılı olması gibi ortaya çıkan kısıtlamalar ve yüksek maliyet nedeniyle H-RTI metodu çalışmalarımızda tercih edilmiştir.

Phaselis Araştırmalarında deneyim­le­di­ğimiz Highlight-RTI metodunda, sabit bir strüktür yerine el ile konumu değişti­rilebilen hareketli bir ışık kaynağı kullanıl­makta­dır. Bu kaynak fotoğraf makinesiyle senkronize çalışabilen flaş/paraflaş veya sürekli ışık sağlayan bir kaynak olabilir. Kaydı yapılacak materyal etrafına -kadraja girecek şekilde- 2 adet kırmızı veya siyah renkte, parlak ‘yansıtıcı’ küre yerleştiril­mektedir (Fig. 1). Fotoğraf kaydı sırasında flaş ışığı patladıkça kürelerin yüzeyinde ‘parlak bir nokta’ meydana getirmektedir. Bu parlak noktalar ilgili fotoğrafta ışığın bulunduğu konuma işaret etmektedir. Çekim süreci tamam­landıktan sonra işleyiş aşama­sında RTI Builder yazılımı otomatik olarak kürenin çapını ve merkez noktasını hesaplayarak kürenin üzerinde bulunan parlak noktanın geldiği yönü ve açıyı hesaplamaktadır. Böylece ışığın nesne üzerine düşüş konumları bilinir kılınmakta ve yüzey normallerinin üç boyutlu nesne topografyasını oluşturması için gerekli RTI (ptm) verileri toplanmaktadır.

H-RTI dom sistemlerine kıyasla oldukça esnek bir yöntemdir. Metodun gerek küçük boyutlu nesnelerde (2 cm) gerekse metre boyutlarında büyük materyallere başarıyla uygulandığı görülmektedir. H-RTI görüntüleri “Mısır Metodu” olarak bilinen bir yöntem ile kaydedil­mektedir. Bu yöntemde kaydı yapılacak materyalin çapı veya diyagonal (köşeden köşeye) uzunluğu baz alınarak ışığın uygulanacağı mesafe belirlenmektedir. Çekim için ışığın uygulanacağı mesafe belirlendikten sonra bir ip yardımıyla ışığın nesneye olan uzaklığı sabitlenmektedir. İpin bir ucu ışık kaynağına bağlı iken diğer ucu da hedef nesnenin merkezi hizasına ‘dokunmadan’ konumlandırı­lır. Çekilen her bir fotoğraf karesinde ışığın konumu değiştirilirken nesneye olan mesafe bu ip yardımıyla sabit kalmaktadır. Bu süreç nesne etrafına dairesel bir çekim sonlandırana kadar devam etmektedir.

Söz konusu yöntemin en önemli avantajı taşınabilir ekipmanlarla RTI kaydına imkan tanımasıdır. Fotoğraf makinesi, tripod, parlak küreler, harici flaş ve birkaç küçük yardımcı parça ile istenilen lokasyona rahatça taşınabilmektedir. Ayrıca bu yön­temle, dom sistemine kıyasla daha uygun maliyetlerle kayıt ekipmanı oluşturula­bilmektedir. Bu tamamen araştır­macının teçzihat seçimine ve uygulayacağı kültür en­van­terinin gerektirdiği analiz detayına bağlıdır. Keskin ve derin detaylar elde edilmek isteniyorsa yüksek kaliteli lensler ve üst seviye fotoğraf makinesi seçilebilir. Fakat orta seviye bir ekipmanla da gayet iyi sonuçlar elde ediliği yapılan çalışmalar sonucu görül­müştür. Güçlü bir flaş/paraflaş yardımıyla ve lens üzerinde uygun filtreler kullanılarak arazide gün ışığı altında (nesne yüzeyinin tamamen gölgede kalması koşuluyla) RTI kaydı yapılabilmektedir .

Phaselis Dijital Epigrafi çalışmaları kapsamında yazıtlarının bulunduğu arazi koşul­ları ve yazıtların boyutları göz önünde bulundurularak Highlight-RTI metodu ile yazıtların kaydı başarılı bir şekilde gerçekleştirilmiştir.

Arazi Çalışmaları

Çöğmen Tepesi’nden Akropolis görünümü

Akropolis, Phaselis’in denize doğru çıkıntı yapan tepe üzerinde yer almaktadır. Buradaki yerleşim alanı yaklaşık olarak 8,4 hektarlık bir alanı kapsamaktadır. Akropolis yaklaşık 30 metreden daha yüksek bir şekilde denize iner. Dik uçurumda sağlam olmayan kayalık bir alan uzanmaktadır (Fig. 2). Yürütülen arazi çalışmaları sırasında akropolis’te bulunan yoğun maki alanları ve dikenli bitki örtüsünün yanı sıra yapı kalıntılarının sebep olduğu taşlık zemin, bazı yazıtların RTI kaydını engellemiş bazılarının ise oldukça zor koşullarda kaydedilmesine neden olmuştur. Bazı yazıt bloklarının ön yüzlerinin zemine çapraz durumda bulunması ve fotoğraf makinesinin yüksek konumda bulunmasının elzem olduğu durumlar kayıt şartlarını zorlaştırmıştır. Yürütülen arazi çalışmaları kapsamında akropolis’te bulunan bazı yazıtların zorlu şartlar nedeniyle alınamaması nedeniyle söz konusu yazıtlar sonraki çalışmalarda tekrar kaydedilmeye çalışılacaktır.

Ana Cadde Yazıtları

Kent içinde merkezi liman ve güney limanı birbirine bağlayan 225 metre uzun­luğunda, 20-25 metre genişliğinde ana cad­de uzan­maktadır. Bu cadde üzerinde kentin ileri gelen kişilerinin heykellerini taşıyan yazıtlı kaideler bulunmaktadır (Fig. 3). Cadde boyunca uzanan yazıtların bir kısmı Bizans Döne­mi’nde kent limanının yeni­lenmesi için kullanılmıştır.

Ana Cadde Yazıtları

1981-1985 yılları arasında Prof. Dr. Cevdet Bayburtluoğlu başkanlığında ger­çek­leştirilen kazı çalışmaları sırasında pek çok yazıtlı kaide denizden çıka­rılmıştır. Bu durum, söz konusu taşların yenilenen liman inşası dışında, Attaleia surunun yapımında kullanılmak üzere, Phaselis’ten deniz yoluyla Attaleia’ya taşınmak için, denize indirildiklerini göstermektedir. Attaleia’da bulunan yazıtlar da bunun kanıtını oluşturmaktadır.

Cadde boyunca, yapıların ön taraflarına yerleştirilen yazıtların korunma durumuna bakıldı­ğında oldukça aşınmış oldukları görünmektedir. Deniz suyunda dalgaların ve deniz tuzunun mermer veya conglomeradan yapılmış yazıtların yüzeylerini oldukça aşındırmıştır. Bu durum yazıtların okunmasını oldukça zorlaştırmaktadır. RTI metodu­nun söz konusu durum için oldukça etkili olduğu analiz çalışmalarında ortaya konulmaya başlanmıştır. Metot, çıplak gözle veya yanal ışıkla algılanamayan harf karakterlerini elde edilen yansıtma değerleriyle oluşturulan üç boyutlu sayısal model üzerinden detaylı analize imkan sunarak algıyı güçlendirmektedir.

Teritoryum çalışmalarında Beşiktaş mevkiide lahit üzerinde bulunan mezar yazıtının H-RTI kurulum görüntüleri.

Yeni Bulunan Yazıtların RTI Kayıtları

Kuzeydoğu Nekropolis’ten Bir Mezar Yazıtı (NKR-4)

2016 araştırma sezonunda epigrafi çalışmaları kuzeydoğu nekropolis’te de yürütülmüş­tür. Söz konusu alanda anıtsal bir mezar yapısı önünde, kaliteli bir kireç taşına kazınmış yazıt bulunmuştur. Üst kısımdaki stel yatağı tahrip olmuştur ve bu sebeple yazıtın ilk satırından sadece ilk iki ve son harfler dışındakiler okunamamaktadır. Yazıtın RTI kaydı yapılarak dijital olarak arşivlenmiştir.

NKR-4 envanter numaralı mezar yazıtın RTI görünümleri. (a) Normal görünüm (b) yaygın kazanç (diffuse gain) (c) yansı katkısı (specular enhancement) (d) yüzey normallerinin dağılımı.

Teritoryum Çalışmaları

Hermas ve Ailesinin Mezar Yazıtı (Beşiktaş)

2015 yılında Tahtalı Dağ’ın kuzey etekleri üzerinde, Beşiktaş mevkiinde tespit edilen detaylı kabartmalara sahip bir lahitte bulunan, –tabula ansata’nın üzerinde yer alan 14 satırdan oluşan yazıt korunma durumu ve ışık konumundan dolayı okunamamıştı. 2016 yılı araştırmalarında aynı yazıt üzerinde RTI uygulaması başarıyla yapılmıştır.

Beşiktaş mevkiinde Hermas ve ailesine ait mezar yazıtının RTI görünümleri. (a) Normal görünüm (b) yaygın kazanç (diffuse gain) (c) yansı katkısı (specular enhancement) (d) yüzey normallerinin dağılımı.

Mezar Yazıtı (Yaylakuzdere)

Yaylakuzdere civarında yapılan araştırmalar sırasında, yapı kalıntıları yakınında, semerdam çatılı bir lahit kapağının dar yüzünde 12 satırlık bir mezar yazıtı tespit edilmiştir. Yazıtın özellikle ilk 5 satırı oldukça tahrip olmuş durumdadır. Söz konusu yazıt üzerinde de RTI uygulaması yapılmıştır.

Yaylakuzdere civarında bulunan mezar yazıtına ilişkin RTI görünümleri.

Moles ve Ailesinin Mezar Yazıtı (Üçoluk Yaylası Kırtepe Mevkii)

Teritoryum araştırmaları kapsamında Üçoluk Yaylası’nın Kırtepe Mevkiin’de bir lahit teknesinde yuvarlak bir tabula ansata üzerine işlenmiş 17 satırlık mezar yazıtı tespit edilmiştir. Doğal şartlar nedeniyle yüzeyinde tahribat gözlemlenen yazıtın RTI kaydı yapılarak sayısallaştırılmıştır.

Üçoluk civarında bulunan Moles ve ailesinin mezar yazıtına ilişkin RTI görünümleri. Metodun algoritmik görüntüleme özellikleri yazıt ve kabartmalara dair bir çok ayrıntıyı ortaya çıkarabilmektedir.

Araştırmacı
Arş. Gör. Aykan AKÇAY
Akdeniz Üniversitesi
Akdeniz Uygarlıkları Araştırma Enstitüsü